Achtergrond informatie

Week 6 t/m 9

Klas:1a en 2a

Opleiding: Onderwijsassistenten en Pedagogisch Medewerkers, MBO niveau 3&4.

 

Zelfgestuurd leren

Tijdens het zoeken naar theorieën kwam ik bij het zelfgestuurd leren. Hierbij zag ik eigenlijk vrijwel meteen een mooie link naar de praktijk.

 

Studenten gaan met zin voor verantwoordelijkheid zelfstandig de sturing voor de eigen leerprocessen in handen nemen (Boekaerts & Simons, 1995). Om zelfgestuurd te leren dienen studenten te beschikken over voldoende cognitieve, metacognitieve en motivatie/affectieve leerstrategieën.

 

Cognitieve leerstrategieën

Cognitieve leerstrategieën zijn gericht op het integreren van nieuwe informatie bij bestaande kennis in het geheugen en onthouden van andere informatie. Deze strategieën worden toegepast tijdens uitvoering van taken en zijn taakspecifiek, wat zorgt dat de inhoud van de taak en de strategie in elkaar verweven zijn. Voorbeelden hiervan die ik tijdens de les heb uitgevoerd zijn:

• Herhalen van de stof die we behandeld hebben
• Het activeren van voorkennis van een onderwerp

 

Herhalen van stof gebeurt vaak door korte vragen te stellen over de vorige les. Ook gebruik ik vaak een spel element om de studenten te motiveren tijdens deze terugkoppeling en herhaling. Ik vraag mijn studenten regelmatig hoe zij de theorie willen terugkoppelen of willen herhalen, zij krijgen hierin keuzevrijheid. Aan het einde van de periode, voor de toets week willen de studenten graag de mogelijkheid om alle stof nogmaals te herhalen. De manier waarop dit gebeurt, is dan vaak in overleg.

Ik merk dat dit past in en bij mijn standaard lessen. Ik vind het belangrijk dat de studenten zelf de kans krijgen om de stof te herhalen wanneer zij dit willen.

Herhalen van de stof wordt ook gedaan door een spelelement toe te voegen tijdens de les. Hierdoor wordt er ook direct ingespeeld op de motivatie. Mijn ervaringen hiermee zijn eigenlijk dat de student deze leerstrategie voornamelijk hanteert tijdens theorie lessen en tijdens de vrije momenten wanneer er een toets week aan komt.

 

Activeren van voorkennis

Alvorens mijn les start probeer ik vaak even een terugkoppeling te leggen naar de kennis die tijdens de vorige les is opgedaan, of te koppelen aan kennis die de student kent vanuit de praktijk. Zoals ook te lezen is in mijn logboek, werkt deze manier erg goed bij de studenten. Ik merk dat zij hierdoor gemotiveerder worden tijdens de les en daarbij ook meer interactie maken met mij als docent, als studenten onderling.

 

Metacognitie

Metacognitie verwijst naar een leerstrategie om de cognitie te controleren en te reguleren. Deze strategieën zijn op een hoger niveau dan de cognitieve leerstrategieën en ze zijn dan ook algemener van aard.

Metacognitieve strategieën kun je eigenlijk op verschillende momenten inzetten. Bijvoorbeeld na afloop van de les om te reflecteren op het leerproces. Hierbij heb ik de studenten ook al vaak verteld dat reflecteren niet alleen hoeft op dingen fout waren, maar ook op dingen die juist erg goed gingen.

Deze strategie kan ook worden ingezet tijdens het uitvoeren van een taak. Hierbij laat je de studenten nadenken over de taak en of de volgende aanpak goed is of misschien een andere aanpak nodig heeft. Denk hierbij aan bijvoorbeeld het lezen van een tekst waarbij je tussendoor even stopt met lezen om te herhalen waar de tekst precies over gaat.

 

Reflecteren is iets waar we sinds periode twee mee bezig zijn bij de studenten, hierbij hebben ze les gehad in wat reflecteren is en welke methoden hiervoor zijn. Niet alle studenten vinden reflecteren even gemakkelijk, ik merk dat met name het reflecteren op papier daarbij lastig is. Door te oefenen zullen zij hier stapje voor stapje beter in worden.

 

Motivatie en affect

Studenten moeten tot slot gaat het er ook om wat de studenten willen doen en of de studenten zichzelf kunnen motiveren om aan de taak te werken (Boekaerts,1999).Hierbij is het belangrijk dat studenten zichzelf belonen en taakwaardering opbrengen voor wat zij gedaan hebben.

 

Ik ben vooral bezig geweest met het de volgende leerstrategieën binnen de motivatie en affect:

Motiveren, concentreren, zichzelf beoordelen en waarderen.

• Motiveren door de studenten enthousiast te maken.
• Concentreren door hen te richten op de taakrelevatie van waar ze mee bezig zijn, soms ontbreekt het hier nog wel eens aan. Studenten zijn snel en gemakkelijk afgeleid. Door hen duidelijk te maken waarom zij een bepaald onderwerp te leren krijgen of door hen de relevantie laten weten van waarom zij een activiteit uitvoeren, zullen zij begrijpen waarom bepaalde dingen moeten gebeuren.
• Zichzelf beoordelen door hen af te leiden van oordelen over zichzelf als lerende. Je leert veel van jezelf, fouten maken mag en ook daar kan je weer van leren. Het is belangrijk studenten vrij te laten en hen te laten ervaren dat zij autonomie hebben, dingen zelf kunnen. Daarbij hoort dan ook een stukje zichzelf beoordelen op hoe zij het hebben gedaan.
• Waarderen door subjectieve waarden toe te kennen ten gunste van de wil te investeren. Ook een stukje waarderen van de studenten en het geleverde werk. Hiermee wordt ook de relatie aangescherpt.

 

Om terug te komen op de eerste alinea, met studenten is aan alle onderdelen gewerkt. De studenten kunnen zelfgestuurd leren, echter merk ik goed dat hiervoor de motivatie wel ‘optimaal’ moet zijn. Anders worden de studenten niet gestimuleerd om zelfgestuurd te leren.